Anne-Marie Kremer, directeur van CultuurOntwerp, schreef een mooie blog over haar eerste ervaringen met de app TIK-TIK. Deze app van de blinde ontwerper Simon Dogger maakt het voor blinden en slechtzienden mogelijk om zelfstandig door een museum te navigeren en kunst te ervaren.
We schuifelen voorzichtig door de ruimte. De Iphone in mijn hand geeft aan of ik goed loop. Wanneer ik iets te ver naar links ga, trilt het apparaat iets sneller. Wanneer ik bijstuur, herken ik de inmiddels vertrouwde trilling.
Het voelt gek om met ogen dicht door een tentoonstelling te lopen. Kwetsbaar, onhandig. Je durft niet zo goed. Een collega heeft de schrik van zijn leven, wanneer hij tegen iemand aan botst. Het voelt ongepast en totaal uit controle.
De route leidt naar een sculptuur van een vrouw. Haar gezicht voelt hoekig aan, ik denk ogen en wangen te herkennen. De achterkant voelt juist opvallend zacht en rond. Het is een 3D-weergave van het schilderij ‘Femme en vert’. Een werk van Picasso blijkt, dat ernaast hangt. Een kubistisch portret van een vrouw. In het groen, inderdaad. Dat weet ik, omdat ik inmiddels mijn ogen open heb.
We zijn te gast bij de multi-zintuigelijke tentoonstelling van het Van Abbemuseum in Eindhoven, waar we het prototype van de app TIK-TIK mogen ervaren. De app maakt een bezoek van blinde en slechtziende mensen aan het museum toegankelijk en het echt ervaren van kunst mogelijk.
De tentoonstelling doet aanspraak op alle zintuigen. Je voelt schilderijen, ruikt de sfeer en hoort via een audiolandschap het werk. Anders dan bij een audiotour krijgen we niet zozeer een uitleg, maar bouwt de verteller het beeld van het schilderij als het ware in je hoofd op. Je ziet het atelier voor je waar de kunstenaar werkte, je bent getuige van hoe het wordt gemaakt en ‘ziet’ het eindresultaat.
Het is een totaal andere museumervaring dan je gewend bent, zeker ook als ziende bezoeker! We leren van de medewerkers dat het niet alleen een inclusieve manier van het delen van kunst is gebleken. Het heeft de manier van het vertellen van verhalen veranderd en het beïnvloedt ook de verhalen zelf.
Ook de organisatie beweegt hierin mee. Keuzes voor de inrichting van het gebouw en voor de nieuwbouw pakken anders uit, nu besloten is deze manier van vertellen door te trekken naar alle tentoonstellingen. Er wordt anders samengewerkt. De app, maar ook de tentoonstelling, is in fases ontwikkeld en wordt regelmatig tussendoor getest.
En er wordt gebruik gemaakt van de laatste digitale technologieën. De reden dat de ontwikkeling van Tik Tik begeleiding ontving van DEN Kennisinstituut cultuur & digitalisering als een van de open call projecten.
Mooi, hoe digitale innovatie bijdraagt aan een inclusieve praktijk en veel meer oplevert dan verwacht, voor iedereen.
TIK-TIK is één van de drie gehonoreerde aanvragen uit de DEN Open Call, die in september 2018 werd gelanceerd. Het Van Abbemuseum en de blinde ontwerper Simon Dogger presenteerden toen een uniek idee, waarbij een mobiele telefoon een instrument wordt voor blinden of slechtzienden om geheel onafhankelijk door een museum of expositie te lopen. De basis-app is er nu en werd begin december 2019 aan DEN gepresenteerd.
De app wordt nu gecombineerd met (technische) toepassingen die het mogelijk maken om het kunstwerk op een multi-zintuiglijke manier te ervaren, zoals voelobjecten en audiolandschappen. Hiermee wordt de app straks een meerwaarde voor elke bezoeker van het museum. Onderzocht wordt of de app in de toekomst ook bij andere musea kan worden ingericht.
Bron: https://www.den.nl/publications/350/voelen-aan-picasso, 9 december 2019